|
|
 |
P E L G R I M S P O O R T 5 & 6 Waarschijnlijk dateert de huidige bouwkundige structuur met de zijgevels, de tuitgevels en de enkelvoudige grenen balklagen en de grenen kaspconstructie met driehoeksspanten hoogstwaarschijnlijk nog uit de 18de eeuw. Het gebied behoort wel tot het oudste stadsgebied, zodat het perceel (met mogelijk voorganger-bebouwing) al zeer vroeg kan zijn ontstaan. Op de kaart van P.Bast uit 1600 komt echter geen bebouwing voor. Dit hoeft nog niet te betekenen dat er niets stond, aangezien deze kaart ten dele betrouwbaar is. Op de kadastrale minuut van omstreeks 1832 en een kaart uit 1850 en ca. 1870 is het gebouw wel aangegeven. Het gebouw behoort dan tot het perceel Pieterskerkhof 40 en dit perceel wordt dan benoemd als Waalsch Weeshuis. Dit vormt dan direct de verklaring van de vensters en andere opening in de westgevel. Het gebouw was georiënteerd op de binnenplaats van het perceel waartoe het behoorde. De overige gevels waren waarschijnlijk blind.
Later gaat het gebouw over naar een perceel aan de Langebrug of aan de Pieterskerkchoorsteeg. Dit perceel behoort, in ieder geval later, tot de drukkerij Groen (stichting 1860 in de Pieterskerkchoorsteeg) en het gebouw doet onder andere dienst als kantine. Waarschijnlijk wordt in deze periode ook de zuidgevel geheel vernieuwd.
Nadat drukkerij Groen de locatie verlaat, wordt in 1993 het binnenterrein opgeschoond en deels bebouwd en omgevormd tot de Pelgrimspoort. Het betreffende gebouw wordt ingrijpend gerestaureerd tot twee woningen. Hierbij wordt de omkering van de oriëntatie volledig, want de (van oorsprong waarschijnlijk blinde) oostgevel wordt de voorgevel met vensters en voordeuren. De oorspronkelijke vensters aan de binnenplaats worden dan dichtgezet.
Edwin Orsel
M&A
|
|
|
|
|
H E T W A A L S E W E E S H U I S Archiefonderzoek leerde dat de Walen al in 1584 het stadsbestuur van Leiden om een bijdrage in de armenzorg vroegen. In 1703 werd het Waalse Weeshuis (Hospice) gerealiseerd, dat tot 1890 in de gebouwen van Pieterskerkhof 40 gevestigd zou zijn. Op een kadastrale kaart uit 1830 blijkt het Waalse Weeshuis goed herkenbaar. Men fluistert in de stad, dat de Walen hun weeskinderen van heinde en verre haalden om hen in de lakenindustrie te laten werken voor een paar stuivers. De wezen of halfwezen kregen les in de Armenschool die van 1792 tot 1862 in functie was. De school was inpandig. De lessen waren zowel in het Frans als het Nederlands. Ook de gebeden waren tweetalig. In het Gemeente Archief van Leiden zijn deze gebedenboekjes ter inzage. Vanaf 1886 is in Pieterskerkhof 40 en het huidige Pelgrimspoort 5 en 6, het beroemde Leidse Hôspital Wallon (ziekenhuis) gevestigd geweest, waaraan de gevelsteen op Pieterskerkhof 40 nog herinnert. Het tegenwoordige Hôspital Wallon is een huis van het studentencorps Minerva en gelegen aan de Papengracht en Rapenburg. Die verhuizing kwam in het eerste decennium van de twintigste eeuw. Vanaf 1895 is de Waalse Bibliotheek is gevestigd geweest in Pieterskerkhof 40 en bijgebouwen.
In de tijd van drukkerij Groen, diende Pelgrimspoort 5 en 6 tot magazijn, waarbij de uitbouw, de huidige schuur, als inktmagazijn diende. Boven was eveneens magazijnruimte. Later kreeg het magazijn de bestemming van kantine van drukkerij Groen. Op de blauwdruk is de functie van magazijn goed zichtbaar. Ook is duidelijk dat de oorspronkelijke vensters zicht hadden op Pieterskerkhof 40. In de huidige situatie zijn deze ramen dichtgemetseld en aan de tegenoverliggende zijde zijn nieuwe ramen gemaakt.
|
|
